Crita Wayang

SRI RAMA

            Sri Rama iku putrane Prabu Dasarata ratu ing Ayodya, patutan karo Dewi Raghu hiya Dewi Sukasalya. Sadurunge kagarwa Prabu Dasarata, Dewi Sukasalya iku garwane Begawan Rawatmeja, nanging sang Begawan disedani Prabu Dasamuka. Sadurunge seda sang Begawan weling marang garwane supaya nyuwun pangayoman marang Prabu Dasarata. Sawise kagarwa Prabu Dasarata, Dewi Sukasalya kagungan putra asma Raden Raghawa utawa Sri Rama.

            Padha-padha putrane Prabu Dasarata Sri Rama pinunjul dhewe, kejaba lantip panggrahitane uga wasis lan titis ulah jemparing.

            Kacarita ana sawijining resi darah gandhi, pandhita trahing satriya asmane Begawan Wismamitra. Pratapane sang Begawan kerep diobrak-abrik dening wadyabala raseksa. Sang Begawan sowan marang Prabu Dasarata nyuwun supaya Sri Rama dikeparengake dedunung ing alas minangka kanggo pengayomaning para pandhita.

Ing sakawit sang Prabu Kawratan, ananging kagawa saka pangangsege sang Begawan Wismamitra, sang Prabu marengake, sanajan kanthi rasa abot. Laksamana, rayine Sri Rama, awit saka banget tresnane banjur ndherek kang raka manjing wana (mlebu alas). Tindake satriya lelorone entuk pangestune Prabu Dasarata, para ibu, sarta diberkahi para pandhita. Sri Rama lan laksmana ngasta jemparing pamungkas aran Sangharaja.

            Ing padhepokane Resmi Wismamitra, satriya sakloron sinugata sawernane woh-wohan lan pala kependhem. Sang Resi tresna marang Rama lan Laksmana, nuli kaparingan jemparing sekti lan aji-aji jaya kawijayan.

            Nalika satriya sakloron lagi kesengsem ameng-ameng sajroning alas kang asri banget, ora weruh sangkane bilahi, Raja Putra sakloron pirsa raseksi kang banget nggerisis, aran Thataka. Thataka kuwi raseksi wadyabalane Prabu Dasamuka. Kasenengane gawe pepati.

Sri Rama prayitna, sigra menthang gendhewa pinasangan jemparing sangharaja sing ampuhe kagila-gila, dienerake Thataka. Mung sekedhep netra, mak thel, jemparing ngenani janggane Thataka. Raseksi iku ambruk ing bantala banjur mati sanalika.

            Patine Thataka gawe suka gumbiraning sang Resi sarta sakabehing warganing alas.

Manuk-manuk kang maune padha meneng ndhepipis keweden, bareng Thataka mati banjur padha wani metu lan ngoceh maneh. Singa, macan kang maune padha kaliren amarga ora wani golek mangsan, saiki padha bruwah angah-angah, mangsa kidang sapirang-pirang. Suket, gegodhongan, lan tetuwuhan liyane, kang maune padha mendep-mendep kaya arep mati, saiki subur gembruyung, godhonge ledung-ledung, banjur padha ngewoh. Pertapan wis tentrem. Satriya sakloron binerkahan, winijikan banyu kembang.

Ora panthara suwe langit saundhuwuwre pratapan katon peteng. Nalika tumengan ing angkasa, Rama Lan Laksamana pirsa ana reseksa sapirang-pirang ngebaki gegana. Laksmana menthang gendhewa kang wus pinasanangan jemparing Argacandra nuli diincerake marang para raseksa ing angkasa. Semono uga Sri Rama menthang gendhewa kang uga pinasangan jemparing kang ampuhe tanpa tandhing. Ya jalaran jemparing satriya loro mau, para raseksa kang pating grandhul ing awang-awang mau padha sanalika tiba jebrabah nibani bantala, kaya ngoregake jagat. Endhas lan gembunge padha pisah dhewe-dhewe. Endhas-endhas mau pating glundhung, kaya rahu (rahu iku jenenge raseksa tanpa gembung kang gawene nguntal kang srengenge lan rembulan nalikane grahana). Saya kasok tresnane para Brahmana marang Sri Rama lan rayine.

Ana pawarta yen ing negara manthili nganakake sayembara. Saksapaa kang kuwat menthang gendhewa pusaka manthili bakal kadhaupake kalawan Dewi Sinta, putra-putrine Prabu Janaka ratu ing negara manthili. Sri Rama kadhawuhan ngleboni sayembara mau.

Akeh raja mudha lan satriya kang padha ngleboni sayembara, nanging siji wae ora kang kuwagang menthang gendhewa mau. Apa maneh kok menthang lagi ngangkat wae ora ana kang kuwat.

Katungka praptane Sri Rama ing pepanggungan. Prabu Janaka, narendra ing manthili, apa dene Dewi Sinta, kedhep tesmak anggone maspadakake. Kabeh padha meneng megeng napas ngulatake satindake Sri Rama kang munggah ing pepanggungan. Alon-alon Sri Rama ngangkat gendhewa pusaka, dipenthang nganti dadi lan tugele. Tugele gendhewa nuwuhake swara gumuruh nggetereke ati. Disusul surak mawruhan ambata rubuh dening kabeh kang rawuh.

Sri Rama wenang ngukup sayembara, klakon anggarwa putri manthili ya Dewi Sinta.

Sumber :Penjebar Semangat, 18 Pebruari 2006 (Lembar Gladhen Siswa Nguri-uri Basa Jawi  SMP kelas VIII Semester Genap)