Kabudayan

Wayang Wong Prelu Magita-gita Cancut Taliwanda

Dening : Ki Sutadi

            Dumadine seni ana ing kabudayan jawa wus lumaku wiwit jaman kawuri nganti wekytu iki. Babagan seni pancen ora bisa dipisahake karo kabudayan. Lumakune seni ana tengahing bebrayan mratandhani luhur-asoring kabudayan. Dumadine seni kalebu ing kene sing wujud seni tari dadi pratandha majuning kabudayan. Ngrembakane seni bisa dadi lambang makartining cipta, rasa, lan karsa sing nglairake kaendahan.

            Seni lan budaya sing diuri-uri lan dilestarekake bisa dadi harta-kaya sing bisa ngluhurake kabudayan bangsa. Aruming bangsa bisa kawujud saka ngrembakaning seni lan budaya, kalebu ing kene seni sing rupa seni tari.

            Wewaton sujarah sing wis lumaku, seni sing kawengku ana ing budaya jawa tinemune akeh banget. Manawa ditelusuri nduweni sumber saka kasusatran jawa sing cacahe ora sethithik.

            Manawa di-investarisasi akeh banget seni sing nduweni falsafah sing bisa dadi sumber wulangan kanggo mbangun pribadhi lan watak utama. Adhedhasar andharane ibu Edi Sedyawati, seni tari jawa akeh sing lair saka tradhisi ing karaton Surakarta lan Ngayogyakarta. Seni tari sing rinipta dening raja-raja ing karaton Surakarta lan Ngayogyakarta akeh banget.

            Seni tari sing nduweni sumber saka pewayangan ugi tinemu, jaiku kawiwitan saka wayang wong Sri Wedari lan wayang wong Mangkunagaran. Snei tari sing lair ana karaton banjur mrambah lan mratah tekan sanjabane karaton.

            Sawise perang donya sepisan nganti jaman kamardikan, akeh paguyuban sing ngleluri seni budaya jawa lumantar wayang wong. Pentas wayang wong ora winates ana ing jawa tengah nanging mrambah tekan jawa timur, lampung, lan liya-liyane. Kawitane saka pentas sawetara dina banjur pindhah papan liyane, sing banjur sinebut wayang wong tobong.

            Saliyane Sri Wedari, kacathet paguyuban-paguyuban wayang wong sing banjur kawentar, yaiku : Ngesti Pandowo, Cipto Kawedar, Sedyo Wandowo, Bhatara lan liya-liyane.

            Anane wayang wong sing wus lumaku udakara saabad suwene ana sing ilang utawa mati, nanging uga ana sing tetep lestari tekan wektu iki. Dening paraga sing sinebut sutradara, pangarsa produksi, utawa bintang panggung sing ana, wayang wong dibudidaya supaya tetep lestari. Akeh banget kreasi utawa inovasi lumantar teknologi sing didayakake ana pentas.

            Kanggo nggayengake swasana yayasan Sekar Budaya Nusantara nyoba lumebune artis lan selebritis ana ing pagelaran wayang wong. Gegandhengan karo obahing jaman tinemu pepalang sing nggubel wayang wong. Sepine penonton dadi pepalang uripe wayang wong. Film-film, sinetron, infotainment, lan program-program tivi liyane bisa minggirake wayang wong.

            Wayang wong wektu iki kena diarani lagi ngadhepi krisis sing nguwatirake. Supaya bisa tetep lestari ana alam global wektu iki, wayang wong prelu antuk kawigaten dening pamarentah, para nimpuna ing karaton, pakar sing ana ing institut seni, seniman, budayawan, swasta, lan stake holders liyane.

            Kabeh perangan sing caket lan raket karo wayang wong prelu magita-gita cancut taliwanda ngadhepi prekara sing ana.

Sumber : Lembar Gladhen Siswa Nguri-uri Basa Jawi  SMP kelas VIII Semester Genap